Rozdział III: Koncepcje ideologiczno programowe« Rozdział II: Działalność Obozu Narodowo Radykalnego « [ Obóz Narodowo-Radykalny ] » Rozdział IV: Działalność Ruchu Narodowo Radykalnego » Ważną kwestią przy omawianiu organizacji nacjonalistycznych jest fakt jak one definiowały pojęcie "narodu" i jego miejsce w hierarchii wartości. Ideolodzy z grupy Rossmana przyjęli że niezbędny jest czynnik świadomości, w ONR-ABC naród porównywano do rodziny czyli grupy jednostek psychofizycznych połączonych ze sobą świadomością wspólnego pochodzenia i związanych z nią więzłami moralnymi. Gluźinski istotę narodu lokował między teorią skrajnie spirytualistyczną a rasową. Rossmanowcy negowali pojęcie narodu jakie panowało w Niemczech i narodowości nieświadomej wynikającej z faktu samego urodzenia się w obrębie danej grupy etnicznej. ONR-ABC odrzucał pojęcie rasy opartej na przesłankach materialistycznych, jako niezgodnych z dogmatami religii katolickiej a dobro narodu uznali za najważniejszy doczesny cel jednostki46. Ideolodzy RNR głosili że Bóg jest najwyższą wartością i nadprzyrodzonym celem człowieka. B. Piasecki pisał "Dla jednostki dobro narodu nie może być kryterium ostatecznym dobrego i złego, ponieważ dobro narodu nie jest celem najwyższym. Celem tym musi być dobro najwyższe Bóg(...) Dobro zaś narodu musi być środkiem dla jednostki do osiągnięcia celu ostatecznego"47. Ta wypowiedź jest wkomponowaniem nacjonalizmu w światopogląd chrześcijański48. Inny Falangista W. Wasiutyński pod pojęciem narodu rozumiał twór psychiczny, świadomość wspólnoty, jednolity typ myślenia, działania, zespół wspólnych idei, dążeń, tęsknot, wierzeń, ambicji. Naród jest więc tworem istniejącym w duszach ludzkich, stanowiący ich własność psychiczną. Droga człowieka do Boga może odbywać się poprzez prace dla narodu, jako najwyższej wartości doczesnej człowieka. Wasiutyński rasizm nazywa "Blufem XX wieku"49. W deklaracji ideowej ONR pojawiło się pojęcie Organizacji Politycznej Narodu, która miała objąć wszystkich Polaków, aby zespolić państwo z narodem i kierować polityką państwową. OPN miał się opierać na trzech zasadach: dobrowolności, hierarchii i powszechności. Do OPN mógł przystąpić każdy Polak jak i również przedstawiciel mniejszości słowiańskich, który przeszedł by przez Powszechną Organizacje Wychowawczą. W Organizacji miało być jednostkowe kierownictwo i każdy członek miał mieć swojego zwierzchnika. OPN miała być podzielona na cztery stopnie. Do pierwszego mogli należeć wszyscy nie karani sądownie Polacy, do drugiego ludzie mający średnie wykształcenie. Przynależność do trzeciego stopnia wiązała się z posiadaniem wyższego wykształcenia do najwyższego stopnia OPN mogli należeć osoby z wyższym wykształceniem oraz ze szczególnymi sukcesami w zawodzie lub odznaczające się posiadaniem tytułu doktora. Najwyższe kierownictwo zbiorowe w Organizacji posiadać miał Senat50. Dopiero po sformułowaniu się obydwu grup secesjonistycznych ONR, zaczęły wykształcać się różnice programowe. Głównym ideologiem w ONR-ABC byli Karolec Gluźinski. Opowiadali się za monarchistyczną formą rządów. Głowę państwa powinien wybierać Senat jako faktyczny piastun władzy. Senat wraz z Królem ustalał by wytyczne polityki państwa opracowywał by i zatwierdzał ustawy wniesione przez rząd. Rząd miał być wyłoniony przez Senat a mianowany przez Króla. Rząd prowadzić miał bieżące sprawy polityki państwa miała go kontrolować izba poselska, wybierana przez ogół członków OPN. Senat składał by się z przedstawicieli Kościoła, interesów gospodarczych i zawodowych, ludzi świata nauki, i byłby mianowany przez króla. Posłowie mieli by za zadanie np. uchwalić budżet, podatki i kontrolować poczynania rządu. Dużą role ideolodzy ONR-ABC widzieli dla samorządów terytorialnych a sądownictwo miało być niezależne od OPN51. W środowisku falangistów sprawami ustrojowymi zajmował się przede wszystkim W. Wasiutyński. OPN miał zastąpić obecny system partyjny. Partie polityczne miały by być rozwiązane jako że są przeżarte duchem łatwego kompromisu, wprowadzają chaos moralny do życia politycznego i większości są uzależnione od międzynarodówek żydowsko masońskich, które wprowadzają szkodliwy rozkładający wpływ. Obywatel w demokracji ma fikcyjny wpływ na sprawowane rządy, poprzez oddanie kartki wyborczej, natomiast OPN miał dać każdemu Polakowi możliwość codziennego wpływania na rządzenie państwa52.Władze OPN miały pochodzić z mianowania przez władze wyższego szczebla, kierownictwo i odpowiedzialność miała być indywidualna. Najwyższe kierownictwo Organizacji sprawować miał by Senat mianowany poraz pierwszy a następnie odnawiany i zatwierdzany przez Prezydenta wybieranego przez to ciało. Prezydent byłby jednocześnie przewodniczącym i szefem rządu. Rząd byłby powoływany przez Prezydenta spośród członków najwyższego poziomu Organizacji. Kościół miałby pełną niezależność w wykonywaniu posług duszpasterskich, ale księża chcący prowadzić działalność organizacyjną lub polityczna musieliby należeć do OPN. Reasumując bepiści postulowali społeczeństwo z hierarchizowane a całokształt życia społeczno politycznego przenikała by monopartia koronowana instytucją wodza53. Do OPN mógł wstąpić każdy, kto przeszedł by przez Powszechną Organizacje Wychowawczą. POW miała za zadanie wychować młode pokolenie Polaków w jednolitym duchu ideowo politycznym prawd bezwzględnych. Przynależność do POW miała być obowiązkowa. Postulowano trzy okresy wychowania, pierwszy miał rozwijać w dziecku dumę narodową, cechy rycerskie (karność, inicjatywę, karność i ofiarność), w drugim okresie miano przedyskutować i przemyśleć zasadnicze dzieła narodowe pisarzy politycznych, natomiast trzeci etap wychowania miał mieć za zadanie wdrożenie jednostki do twórczego działania w obranym przez nią zawodzie. Ukoronowaniem narodowego wychowania miała stanowić służbę wojskowa. Obowiązkowa dla POW miała być współpraca z rodziną, Kościołem i Armią a ta ostatnią określano "zbrojnym ramieniem narodu" Efektem tego wychowana miało być wykształcenie nowego typu Polaka odznaczającego się nieugiętą wolą wielkości, twórczą postawą wobec życia i konsekwencja w walce z przeciwnikami oraz uznanie zasadniczych praw moralnych i narodowych za dogmaty54. Do tej pory wyróżniano dwa typy kulturowe: szlachecko inteligencki, przesiąknięty obcymi wpływami i ludowy kultywujący prawdziwe narodowe tradycje i obyczaje. Narodowi radykałowie postulowali opracowanie jednolitego, powszechnego pozbawionego obcych wpływów typu kultury narodowej, który doprowadził by do rzeczywistej jedności w narodzie55. Przechodząc do spraw gospodarczych ONR krytykował dotychczasowe systemy społeczno gospodarcze a mianowicie kapitalizm i komunizm będących tworami międzynarodowej finansjery żydowskiej. Kapitalizm określali synonimem starego świata, w którym rządzi pieniądz a nie idea pracy dla narodu. Kapitalizm ma zgubny wpływ na Polskę ponieważ uniezależnia ją gospodarczo a co zatem idzie i politycznie. Podobnie krytykowano liberalizm, będący czynnikiem penetracji obcych kapitałów, niosący podobne zagrożenia co kapitalizm. Za odmianę kapitalizmu uznano komunizm, który lansuje idee walki klas, rozbicie jedności narodowej i tworzy niebezpieczne międzynarodówki. Podział na klasy spowodowany był różnicami majątkowymi poszczególnych klas społecznych a to zmienić miał system narodowo radykalny, który wykorzenić miał wyzysk56. Różnice w koncepcjach gospodarczych między bepistami a rossmanowcami były niewielkie z tą że różnicą że ci drudzy planowali mniejszą ingerencje państwa w życie gospodarcze niż to głosili falangiści Obie grupy planowali gospodarkę planową kontrolowaną poprzez OPN, która miała kierować całokształtem życia gospodarczego 57. W gospodarczym systemie narodowo radykalnym własność miała być używaniem rzeczy z ramienia narodu i musiała być użytkowana zgodnie z jego dobrem. Własność prywatna nie mogła być źródłem wyzysku, lecz podstawą bytu rodziny. Duże zakłady przemysłowe będące w rękach obcego kapitału miano wywłaszczyć a następnie uspołecznić. Sektory strategiczne ważne do prawidłowego funkcjonowania państwa, chodzi tutaj o górnictwo, hutnictwo, koleje, energetykę, bankowość, leśnictwo i handel hurtowy miały być znacjonalizowane i zostać państwowych rękach. Gospodarka narodowa miała zostać oparta na małych i średnich przedsiębiorstwach. W rolnictwie postulowano powstanie samodzielnych, indywidualnych możliwie wszechstronnych gospodarstw. Proponowano przeprowadzenie parcelacji i komasacji bez odszkodowań, spod przymusowej parcelacji miały wyłączone być, niektóre rodzaje gospodarstw np. wyspecjalizowane w hodowli nasion, wzorcowe i lasy, które miano upaństwowić. Bezrobocie miano zlikwidować poprzez wyrugowanie z gospodarki Żydów a ich miejsce mieli zając dotychczas pozbawieni pracy Polacy. RNR postulował żeby odpowiedzialność za opracowanie i kontrole planu gospodarczego spadła na Sekcje Zawodowe-OPN a każda z nich grupowała osoby wykonujące ten sam zawód. Natomiast w każdej wsi miała powstać komórka OPN, która prowadziła by prace ideologiczną i zajmowała by się procesem przebudowy gospodarki. Związki zawodowe pełniły by inną funkcje niż w systemie liberalnym, miały by mieć za zadanie prowadzić działalność kulturalną i wychowawczą. Konflikty na linii pracownik pracodawca miano rozstrzygać na drodze arbitrażu58. Niechęć narodowych radykałów do Żydów nie miała podłoża rasowego, tak jak to miało miejsce w Niemczech, gdyż rasizm stanowi odmianę materializmu. Przede wszystkim potępienie rasizmu antropologicznego uwarunkowane jest przez czynniki religijne. Tadeusz Glużiński czołowy działacz ONR-ABC w 1927r. opublikował książkę "Zmierzch Izraela", w której przedstawił wyznawców mozaizmu jako przyczynę wielu negatywnych zjawisk w dziejach narodów wśród, których żyli. Narodowcy oskarżali Żydów że są twórcami: kapitalizmu, komunizmu, liberalizmu systemów dbających o własne niewiadome interesy a nie o dobro narodów. Celem Żydów jest przejęcie władzy nad wszystkim czym się da rządzić. Do tego celu idą trzema drogami 1) przez osłabienie moralności. Głoszono że Żydzi są niemoralni a swym przykładem demoralizują narody wśród, których żyją, poprzez pijaństwo, szerzenie rozpusty, podważanie autorytetów a nierozerwalność sakramentu małżeństwa zastąpili krótkotrwałą instytucją prawa cywilnego 2) osłabienie jedności narodowych poprzez wprowadzanie nowych koncepcji społeczno gospodarczych i tworzenie organizacji politycznych, które powiązane są z tajnymi ponadnarodowymi lożami wolnomularskimi 3) poprzez uniezależnienie gospodarcze społeczeństw wśród, których żyją. Żydzi dochodzą do wielkich majątków poprzez oszustwa i lichwę. Według Przetakiewicza Żydzi w Polsce handel przejęli w 62%, rzemiosło w 40%, przemysł spożywczy w 15% a włókienniczo odzieżowy w około 50%. Na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego ponad połowę studiujących stanowiła młodzież żydowska. Ponadto M. Reutt pisał że Żydzi stoją na czele masonerii, która jest ekspozyturą imperializmu żydowskiego mającą na celu realizacji ostatecznego celu judaizmu i wprowadzenia władzy Rządu Światowego. Żydom przepisywano że w każdym działaniu dopatrują się przejawów antysemityzmu oraz wywyższane się gdyż "gojów" uznają za gorszych od siebie za "bydlęta z ludzką twarzą"59. Żydzi wykazywali silne sympatie pro radzieckie. Wielu Bolszewików, którzy przejęli władze w wyniku rewolucji miało pochodzenie żydowskie. Odsetek żydów w Komunistycznej Partii Polski wynosił 35%60. Rozwiązanie sprawy żydowskiej miano odbyć się w dwóch etapach. Pierwszy etap miał polegać nad odsunięciem Żydów od życia społeczno gospodarczego poprzez wywłaszczenie majątków, pozbawienie praw politycznych nadając im statut przynależnych do państwa polskiego, uznając ich za niezdolnych do asymilacji. Drugim etapem miała być przymusowa deportacja. kierunkiem jej miała być Palestyna, ale obawiano się że powstanie państwa żydowskiego może wzmocnić światowe żydostwo, które zagrażało by Rzeczpospolitej, więc pojawiły się koncepcje deportacji na Madagaskar, który stał by się polska kolonią61. Narodowcy prowadzili bojkot gospodarczy oraz blokadę uniwersytetów pod hasłami "numerus clasus"i "numerus nullus"62. Uznano że etyka żydowska wnosi do życia narodu elementy kłamstwa i rozkładu moralnego, wzywano aby bojkotować kina żydowskie, nie zapraszać Żydów do jury konkursów artystycznych itp. Działacze RNR wzywali do palenia książek żydowskich. Z inicjatywy RNR powołano do życia Polską Organizacje Akcji Kulturalnej walczącą o "odżydzenie" kultury i życia duchowego Polski 63. Nacjonaliści dowodzili że pomiędzy Polską a Rosją niema żadnych narodów, są tylko narodowości. W stosunku do mniejszości słowiańskich proponowano asymilacje, która nie oznaczała wynarodowienia Ukrainiec, Białorusin mógł zachować własną, religie, kulturę, obyczaje i jednocześnie być Polakiem, ich statut byłby podobny do statutu Kaszuba64. Mniejszości słowiańskie uznano za regionalną grupę narodu polskiego posiadającą pewną odrębność. Polonizacje miano dokonać przez pełnoprawne dopuszczenie do OPN oraz przez wychowanie dzieci i młodzieży w POW. Ukraincom i Białorusinom proponowano wspólną walkę z żydowskim wyzyskiem, która doprowadziła by do poprawy sytuacji bytowej mieszkańców Kresów. ONR-ABC i SN potrzymywali koncepcje kolonizacji Kresów poprzez osiedlenie się na tamtych terenach dużej ilości Polaków, efektem czego miało być zespolenie Kresów z Polską w jednolitą narodową całość, więc opowiadali się za przywróceniem na Kresach polskiego stanu posiadania. Inaczej tę kwestię widziano w RNR, który postulował parcelacje tamtejszych majątków i przekazanie ich miejscowym chłopom aby pozyskać ich do siebie. Nacjonaliści powiązani z katolicyzmem chcieli jego ekspansji na Kresach, ale jednocześnie nie chcieli mieć antagonistycznych stosunków z Cerkwią prawosławną. Niechętnie natomiast odnoszono się do Kościoła unickiego ze względu na jego powiązanie z ukraińskim ruchem narodowym. RNR dostrzegał istnienie narodu ukraińskiego65, widział możliwość powstania niepodległej Ukrainy, ale poza granicami Rzeczpospolitej a wszelkie próby oderwania części ziem państwa polskiego miały być uniemożliwione a ich sprawcy wytępieni66. Pozycja ekonomiczna i polityczna mniejszości niemieckiej była zbyt silna co groziło oderwaniem ziem zachodnich od Polski. Przyjęto zasadę że polityka Polski względem mniejszości niemieckiej, będzie taka sama jak polityka III Rzeszy w stosunku do tamtejszej polonii. Postulowano o zmniejszenie niemieckiego stanu posiadania, chciano wykorzenić Niemców z przemysłu odebrać im ziemię. Narodowcy apelowali do rodaków aby uniezależnili się od niemieckich banków, spółdzielni, postulowano parcelacje majątków ziemskich (Niemcy w zachodniej Polsce posiadali liczne połacie ziemi) i uniemożliwienia im kupna ziemi. Zakłady przemysłowe, będące w znacznej mierze w niemieckich rękach, głównie te na Śląsku miały być unarodowione. Apelowano aby zamykać niemieckie gazety, w których występuje antypolska agitacja. Kościół ewangelicko unicki miał być według planów narodowych radykałów spolonizowany, aby odłączyć go od macierzy w Prusach i stworzyć odrębny organizm kościelny z własną administracją i władzą a urzędy kościelne były by obsadzane wyłącznie przez Polaków67. Misją dziejowa Polski według Oenerowców miało być narzucenie całemu światu nowej epoki "nacjonalizmów chrześcijańskich", była to transpozycja starej polskiej koncepcji "przedmurza chrześcijańskiego". Falangiści uważali że "człowiek nie narodził się aby żyć, lecz aby walczyć" Te hasła były wówczas popularne gdyż "od wschodu zagrażał nam internacjonalistyczny komunizm a od zachodu neopogański pangermanizm" Idea budowy Polskiego Imperium miała odbyć się w kilku etapach. Pierwszym z nich miała być wewnętrzna przebudowa Polski poprzez tzw. Przełom Narodowy. Owego Przełomu mieli dokonać ludzie odznaczający się karnością, ofiarnością, odwagą oraz uczciwością i inicjatywą, czerpiący motywacje swojego postępowania z wiary o Wielką Polskę. Kolejnym etapem budowy Imperium miała być konsolidacja narodów słowiańskich a zorganizazowanie narodów Europy Środkowo-Wschodniej będzie łatwe gdyż mają wspólne źródła mowy, wierzeń, obyczajów, tworzą jedność psychiczną i kulturalną a centralnym ośrodkiem Słowiańskim opartym na trzech morzach Bałtyku, Czarnym i Adriatyku miało być Katolickie Państwo Narodu Polskiego68 . Piasecki pisał "misja dziejowa Polski była by zespoleniem Wschodu z cywilizacją zachodu( łacińską - przyp. R.D.). Chodzi tu o porozumienie psychiczne pomiędzy narodem polskim a Wschodem. podobnie jak ludy Wschodu tak i naród polski w o wiele wyższym stopniu niż narody zachodnie przejął się wiarą w idee aż do całkowitego zatracenia motywu korzyści osobistej. Polska zdobywając Wschód dla bezwzględnej wartości cywilizacji zachodniej usuwa w ten sposób możliwość niszczącego konfliktu, ma jednocześnie wole przekazania Zachodowi dodatnich zdobyczy cywilizacyjnych narodów wschodu."69 Falangiści głosili konieczność potrzeby wojny z neopogańskimi Niemcami, realizującymi od wieków zasadę "Drang nach Osten" (parcia na wschód), i oparcie granic na wałach Chrobrego, odzyskanie pozostałych części Śląska, Warnii, Mazur, Pomorza Zachodniego i Gdańska. Następnym a zarazem ostatnim etapem miała by być wspólna krucjata przeciwko Związkowi Sowieckiemu, celem jej nie miała być wojna z narodem rosyjskim, lecz z komunizmem. Liczono że w Rosji wybuchnie kontrrewolucja. RNR głosił że "moralna jest wojna, która jest etapem misji dziejowej narodu a jej unikanie jest zbrodnią" 70. Przypisy 46 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach..., s. 15-16.; Tenże, Nacjonalizm chrześcijański..., s. 240. 47 B. Piasecki, dz. cyt., s. 36. 48 B. Grott, Nacjonalizm chrześcijański..., s. 240. 49 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach..., s. 17-18.; Tenże, Nacjonalizm chrześcijański..., s. 241.; K. Kawalec, Narodowa Demokracja...,s. 139.; J. M Majchrowski, dz. cyt., s. 102, 107.; Przełom Narodowy, Zasady programu Narodowo- Radykalnego, red. B. Piasecki, Warszawa 1937, s. 6. 50 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach...,s. 38.; Tenże, Nacjonalizm chrześcijański...,s. 244-246.; S. Litewka, dz. cyt., s. 60.; J . M. Majchrowski, dz. cyt. s. 104.; B. Piasecki, dz. cyt., s. 57-58.; Przełom Narodowy..., s. 6-7.; S. Rudnicki, dz. cyt., s. 181. 51 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach..., s. 42-46.; Tenże, Nacjonalizm chrześcijański..., s. 244-246. 52 B. Piasecki, dz. cyt., s.57.; Przełom Narodowy..., s. 7-8. 53 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach..., s.49-53.; Tenże, Nacjonalim chrzescijański...,s .247.; B. Piasecki dz. cyt.,s. 58-59. 54 S. Litewka, dz. cyt., s.61.; J. M. Majchrowski, dz. cyt., s. 106, 113.; B. Piasecki, dz. cyt., s. 52-54.; Przełom Narodowy..., s. 9. 55 Pzełom Narodowy..., s. 10. 56 S. Litewka, dz. cyt, s. 58-59.; J. M. Majchrowski, dz. cyt., s. 111. 57 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach..., s. 85.; Tenże, Nacjonalizm chrześcijanski..., s. 251-253. 58 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach..., s. 81-87.; Tenże, Nacjonalizm chrzescijański..., s. 251-254.; S. Litewka, dz. cyt., s. 63-64.; Przełom Narodowy..., s. 12-15. 59 Potwierdzenie tej tezy odnaleziono w Talmudzie. 60 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach..., s. 97-100.; Tenże, Nacjonalizm chrześcijański..., s. 255-257.; J. J. Lipski, Antysemityzm ONR Falanga, w: Tenże, Tunnika Nessora, Szkice o literaturze i nacjonaliźmie, Warszawa 1992, s. 86-91.; J. M. Majchrowski , dz. cyt., s. 109.; W. Mich, dz. cyt., s. 23-48.;Popularne wskazania dla działacza narodowego, "Polska dla Polaków, Władza dla Narodu", wyd. 2 po konfiskacie, Włocławek 1938, s. 8-20.; Przełom Narodowy..., s. 10. 61 J. M. Majchrowski, dz. cyt., s. 110.; W. Mich, dz. cyt., s. 55-56.; Przełom Narodowy..., s. 10. 62 Patrz s. 5, 20-21. 63 J. M. Majchrowski, dz. cyt., s.110.; W. Mich, dz. cyt., s. 78. 64 W. Mich, dz. cyt., s. 10. 65 RNR dokonał podziału mieszkańców Galicji Wschodniej na Rusinow i Ukrainców, ci ostatni to działacze niepodległościowi chcący oderwać Galicje Wschodnią od Polski i z nimi należało by walczyć a Rusinów pozyskać, W. Mich, dz. cyt., s. 93. 66 Tamże, s. 91-102.; J. M. Majchrowski, dz. cyt., s. 103.; Przełom Narodowy..., s. 10. 67 W. Mich, dz. cyt., s. 114-119. 68 B. Grott, Katolicyzm w doktrynach...., s.65.; Tenże, Nacjonalim chrześcijański..., s. 127-249.; Tenże, Najonalim i religia..., s. 48.; J. M. Majchrowski, dz. cyt, s. 104, 113.; Przełom Narodowy..., s. 15-16. 69 B. Piasecki, dz. cyt., s. 64. 70 B.Grott, Katolicyzm w doktrynach..., s. 66.; Tenże, Nacjonalizm chrześcijański..., s. 250.; J. M. Majchrowski, dz. cyt., 103.; B. Piasecki, dz. cyt., s. 60. « Rozdział II: Działalność Obozu Narodowo Radykalnego « [ Obóz Narodowo-Radykalny ] » Rozdział IV: Działalność Ruchu Narodowo Radykalnego » Rafał Dobrowolski
|
